Ümit Solmaz

Türkiye’nin dört bir yanında çevre seferberliği niteliğinde sürdürülen “Geleceğe Nefes” kampanyası, doğa bilincini güçlendirmeye ve iklim değişikliğine karşı toplumsal dayanışmayı artırmaya devam ediyor. Tarım ve Orman Bakanlığı öncülüğünde yürütülen proje, vatandaşların fidan bağışı yaparak ormanlaşmaya katkıda bulunmasına olanak tanıyor.

Proje kapsamında, internet sitesi üzerinden kullanıcılar istedikleri ilde fidan dikimini seçebiliyor, kendi adlarına “Katılım Belgesi” oluşturabiliyor ve Türkiye’nin orman varlığını harita üzerinde görüntüleyebiliyor. Her yıl 11 Kasım, Milli Ağaçlandırma Günü olarak kutlanıyor. Bu özel günde Türkiye genelinde milyonlarca fidan aynı anda toprakla buluşturuluyor. 2025 yılı için hazırlıklar şimdiden başladı; Orman Genel Müdürlüğü, bu yılın teması olarak “Bir Fidan, Bin Nefes” sloganını belirledi. Fidanların tutma oranı, dikimin yapıldığı zamana büyük ölçüde bağlı. Türkiye’nin iklimsel çeşitliliği dikkate alındığında, dikim zamanları bölgeden bölgeye farklılık gösterebiliyor.

Genel İlke Çerçevesi

• Fidan dikimi için en uygun dönemler sonbahar (Ekim–Kasım) ve erken ilkbahar (Şubat–Mart) aylarıdır.
• Don riski olmayan bölgelerde Ekim ortasından Mart sonuna kadar dikim yapılabilir.
• Yaprak döken türlerde (örneğin meşe, dişbudak, akçaağaç) dikim için Kasım–Nisan dönemi idealdir.
• Tüplü (saksılı) fidanlar, yeterli sulama sağlandığında yıl boyunca dikilebilir.

Bölgelere Göre Dikim Önerileri

• Marmara ve Karadeniz: Sonbahar dikimi, köklerin kış öncesi toprağa uyum sağlamasına yardımcı olur.
• İç Anadolu ve Doğu Anadolu: Soğuk nedeniyle genellikle Mart sonu – Nisan başı arası tercih edilir.
• Ege ve Akdeniz: Sonbahar dikimi (Ekim–Kasım) önerilir; kış yağışları fidan gelişimini destekler.

Zorluklar ve Çevresel Etkiler

Türkiye’nin yıllık orman yangınları ve kuraklık riskleri, dikilen fidanların yaşama oranını etkileyen temel unsurlar arasında yer alıyor. Bu nedenle, bakım süreçlerinin yerel yönetimler, gönüllüler ve çevre kuruluşlarıyla koordineli yürütülmesi önem taşıyor. 2025 itibarıyla proje kapsamında ülke genelinde yaklaşık 100 milyon fidanın toprakla buluşturulduğu bildiriliyor. Uzmanlara göre bu çabalar, yalnızca karbon yutak alanlarını artırmakla kalmıyor, aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin korunmasına da katkı sağlıyor. Dikim sonrası ilk iki yıl, düzenli sulama, malçlama ve yabani ot temizliği yapılmalıdır. Yaz aylarında dikilen fidanların kök gelişimi için özellikle sabah ve akşam sulamaları önerilir.

“Geleceğe Nefes” projesi, toplumun her kesimini doğayla yeniden buluşturan bir hareket olarak önemini korumakta. Proje yöneticileri, önümüzdeki yıllarda daha fazla gönüllü katılımı, yerel okul projeleri ve mobil takip uygulamalarıyla etkinliğin kapsamını genişletmeyi hedefliyor.

Kaynakçalar ve bilgilere ulaşmak için ilgili kurumları web sayfaları: 

1. Geleceğe Nefes Resmî Sitesi – Tarım ve Orman Bakanlığı
2. Erzurum Tarım ve Orman İl Müdürlüğü – Aşılı Meyve Fidanı Rehberi
3. Orman Genel Müdürlüğü – Geleceğe Nefes İnsanlığa Nefes Duyurusu