Özgür Linux Sistemi: Pisi GNU/Linux
Linux, 1991 yılında Linus Torvalds tarafından geliştirilmeye başlanmış, açık kaynak kodlu ve Unix benzeri bir işletim sistemidir. Dünya çapında milyonlarca kullanıcıya ulaşan Linux, esneklik, güvenlik ve kararlılık özellikleriyle öne çıkar.
Linux’un temelleri, Torvalds’ın Minix işletim sisteminden ilham alarak kendi çekirdeğini oluşturmasıyla atıldı. Açık kaynak kodlu olarak sunulan Linux, küresel bir geliştirici topluluğunun katkılarıyla hızla büyüdü ve farklı platformlarda kullanılabilir hale geldi.
Açık Kaynak ve Ücretsiz: Herkes kaynak kodunu inceleyebilir, değiştirebilir ve Linux’u ücretsiz olarak kullanabilir. Güvenli ve Kararlı: Sürekli geliştirilen Linux, güvenlik açıklarına karşı dayanıklıdır ve sistem kararlılığı sunar. Esnek: Çok çeşitli donanımlar ve yazılımlarla uyumludur. Çok Kullanıcılı ve Çok Görevli: Aynı anda birden fazla kullanıcıyı ve işlemi destekler.
Linux’un kullanım alaları, masaüstü bilgisayarlardan sunuculara, gömülü sistemlerden bilimsel araştırmalara kadar geniş bir yelpazede kullanılır. Esneklik ve güvenilirlik sunduğu için hem bireysel hem de kurumsal kullanıcılar tarafından tercih edilir.
Linux, özgürlüğü ve topluluk işbirliğini ön planda tutarak teknoloji dünyasında güçlü bir yer edinmiştir.
Buraya kısma kadar Linux’un kısa tarihi ile kullabilecek alanları aktarmış olduk. Çayınızı veya kahvenizi hazırlayın koltuğunuza yaslanın uçuşa hazırlanın. İşte karşınızda Pisi Linux. Tanıştırayım: Pisi GNU Linux Türkiye’de geliştirilen Küresel bir Linux İşletim Sistemidir. Hadi başlayalım.
Pisi GNU Linux Nedir?
Pisi GNU Linux, Türkiye kökenli, açık kaynaklı ve özgür bir Linux dağıtımıdır. Adını, Türkçede “Paket İşleme Sistemi” ifadesinin kısaltmasından alan Pisi (PiSi), kolay kurulum ve kullanım amacıyla geliştirilmiş bir işletim sistemidir. Pisi GNU Linux çok dilli Evrensel bir Linux İşletim Sistemidir.
GNU Nedir?
GNU, Unix benzeri bir işletim sistemidir. Bu, birçok programın bir arada içerdiği anlamına gelir: Uygulamalar, kütüphaneler, geliştirici araçları, hatta oyunlar. Ocak 1984’te başlayan GNU’nun geliştirilmesi, GNU Projesi olarak bilinir. GNU’daki programların birçoğu GNU Projesi’nin himayesinde yayımlanmaktadır; onları biz GNU paketleri olarak adlandırıyoruz. “GNU” ismi, “GNU’s Not Unix (GNU, Unix Değildir)” ifadesinin özyinelemeli bir kısaltmasıdır. “GNU”, tek heceli bir şekilde, İngilizce’de “grew” kelimesiyle aynı şekilde, r yerine n kullanılarak, g’noo şeklinde telaffuz edilir. Unix benzeri bir sistemdeki, makine kaynaklarını tahsis eden ve donanımla haberleşen programa “çekirdek” denir. GNU, genellikle Linux adındaki bir çekirdek ile kullanılır. Bu bileşim, GNU/Linux işletim sistemidir. GNU/Linux milyonlarca kişi tarafından kullanılsa da çoğu kişi onu yanlışlıkla “Linux” olarak adlandırıyor. GNU’nun kendi çekirdeği GNU Hurd, 1990’da (Linux başlamadan önce) başlatıldı. Gönüllüler, Hurd’u, ilginç bir teknik proje olduğu için geliştirmeye devam ediyor.
Temel Özellikleri Nelerdir?
PiSi Paket Yönetim Sistemi: Hızlı ve kolay paket kurulum, kaldırma ve güncelleme işlemleri için tasarlanmıştır.
Türkçe Destek: Türkiye merkezli bir proje olarak, Türkçe dil desteği ve yerelleştirme çalışmaları güçlüdür.
Kolay Kullanım: Hem yeni kullanıcılar hem de deneyimli Linux kullanıcıları için uygun bir yapıya sahiptir.
Özgür Yazılım: Tamamen özgür ve açık kaynaklı bir yazılımdır.
Pisi GNU Linux ISO dosyası yazdırma ve Kurulum Nasıl Gerçekleştirilir?
Pisi Linux’u bilgisayarınıza indirdikten sonra iki şekilde yazdırabilirsiniz. DVD veya USB belleğe. ISO dosyasını bir yazılım (ör. Brasero veya ImgBurn) kullanarak bir DVD’ye yazdırın. Herhangi bir Linux dağıtımını ve de Pisi GNU Linux‘u USB belleğe yazdırmanız kurulum açısından pratik olacaktır. Windows’da USB belleğe yazdırmak için Rufus uygulamasını kullanabilirsiniz.
Pisi GNU/Linux, kolay kurulum süreciyle dikkat çeken bir Linux dağıtımıdır. Aşağıda adım adım bir kurulum rehberi bulabilirsiniz:
1. Sistem Gereksinimlerini Kontrol Edin
Pisi GNU/Linux’u kurmadan önce bilgisayarınızın sistem gereksinimlerini karşıladığından emin olun:
İşlemci: 64-bit uyumlu bir işlemci.
RAM: En az 2 GB (4 GB önerilir).
Depolama: Minimum 20 GB boş disk alanı.
USB Portu veya DVD Sürücüsü: Kurulum medyasını yüklemek için gerekli.
2. Pisi GNU/Linux ISO Dosyasını İndirin
Pisi GNU/Linux’un resmi web sitesine gidin (pisilinux.org)
İlgili sürümü (64-bit veya mevcutsa 32-bit) indirerek ISO dosyasını bilgisayarınıza kaydedin.
3. Kurulum Medyasını Hazırlayın
ISO dosyasını bir USB belleğe veya DVD’ye yazdırarak kurulum medyası oluşturun.
USB için:
Windows kullanıcıları: Rufus veya Etcher gibi araçları kullanarak ISO dosyasını yazdırın.
Linux kullanıcıları: dd komutunu kullanabilirsiniz:
Komut: sudo dd if=pisilinux.iso of=/dev/sdX bs=4M && sync
(Burada /dev/sdX, USB cihazınızdır.)
4. Bilgisayarınızı Kurulum Medyasından Başlatın
Bilgisayarınızı yeniden başlatın ve BIOS/UEFI menüsüne girin (genellikle F2, F12, Del veya Esc tuşları).
USB veya DVD’yi önyükleme cihazı olarak seçin.
Pisi GNU/Linux kurulum ekranı yüklenecektir.
5. Kurulum Adımlarını İzleyin
Pisi GNU/Linux’un grafiksel kurulum aracı oldukça kullanıcı dostudur:
Dil Seçimi: Kurulum dili olarak Türkçe veya istediğiniz bir dili seçin.
Bölge ve Klavye Ayarları: Yaşadığınız bölgeyi ve klavye düzeninizi seçin.
Disk Bölümlendirme:
Otomatik: Tüm disk alanını kullanmak istiyorsanız bu seçeneği tercih edin.
Elle: Manuel olarak disk bölümleri oluşturabilirsiniz (ör. /, swap, /home).
Kullanıcı Ayarları: Yönetici (root) şifresini ve kullanıcı hesaplarını oluşturun.
Kurulum Başlatma: Ayarları kontrol edin ve “Yükle” seçeneğini tıklayın. Sistem, gerekli dosyaları yüklemeye başlayacaktır.
6. Kurulum Sonrası Ayarlar
Kurulum tamamlandıktan sonra sistemi yeniden başlatın.
İlk açılışta, kurulum sırasında oluşturduğunuz kullanıcı adı ve şifreyle giriş yapın.
Güncellemeleri kontrol edin ve ihtiyacınıza göre ek yazılımlar yükleyin.
7. Ek Yazılımlar Yükleme
Pisi GNU/Linux’un Pisi Paket Yöneticisini kullanarak yazılımlar yükleyebilirsiniz:
Paket yöneticisini açarak popüler yazılımları (ör. tarayıcılar, ofis araçları) kolayca bulabilirsiniz.
Terminal üzerinden:
sudo pisi it <paket_adı>
Kurulum işlemi tamamlandıktan sonra, Pisi GNU/Linux’u kullanmaya başlayabilirsiniz! Sistemi dilediğiniz gibi özelleştirerek ihtiyaçlarınıza uygun bir Linux deneyimi yaratabilirsiniz. Özgür bir Linux işletimi, Pisi GNU Linux kullanıcı dostu ve özelleştirebilir özelliğiyle öne çıkmakta.
Pisi GNU Linux Masaüstü Nedir?
Linux için yazılmış, en yaygın kullanılan masaüstü ortamları KDE ve Gnome ‘dur. Pisi Linux ile birlikte birçok masaüstü gelir. Pisi Linux’ta KDE masaüstü varsayılan olarak gelmekte. İsteğe bağlı olarak Gnome masaüstü veya bir başka masaüstünü kurulumunu gerçekleştirebilirsiniz. Pisi Linux, Dosya sisteminde, klasörlerde gezinti için KDE masaüstünde öntanımlı olarak Dolphin dosya yöneticisi kullanılmaktadır.
Pisi GNU Linux’da Yazılım Nasıl Kurabilirim?
Paket Yöneticisi ile yazılım yükleyebilir, kaldırabilir ve güncelleyebilirsiniz. Paket Yöneticisi içerisinde aradığınız yazılım yok ise, Pisi Linux forum sayfasından destek alabilirsiniz. Sabırlı olun size geri dönüş sağlayacaklardır.
Pisi GNU Linux ve Yazılımlar:
Pisi Linux’da birçok yazılım mevcut. Kullanımıza göre istediğiniz yazılımın kurulumunu gerçekleştirerek kullanmaya başlayabilirsiniz. Pisi GNU Linux’da bazı yazılımlar: LibreOffice, GİMP , Clementine, Amarok , VLC Media Player , K3b, zengin özelliklere sahip ve kullanımı kolay bir CD yazma uygulaması, Skanlite, görselleri taramak ve kaydetmek için basit bir görsel tarama uygulaması, Zararlı yazılımların UNIX ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlerde sistemler arasında yayılması neredeyse imkansız olsa da ClamAV antivirüs yazılımını kurabilirsiniz. Pisi GNU Linux Paket Yöneticisi ile daha birçok güncel yazılıma ulaşabilir ve kurulum gerçekleştirebilirsiniz.
Pisi GNU Linux’da Oyun oynabilirmiyim?
Evet.
Pisi GNU Linux Çıkış Tarihi ve En Son Çıkan Kararlı Sürümü Nedir?
Pisi Linux 1.0 Beta 1 – Sueno(Rüya)
Pisi Linux 1.0 Beta 2 – 18.06.2013
Pisi Linux 1.0 Beta 3 – Sueno(Rüya) – 25.06.2013
Pisi Linux 1.0 RC – İzmir – 20.09.2013
Pisi Linux 1.0 RC2 – Erdinc – 18.03.2014
Pisi Linux 1.0 – 14.08.2014
Pisi Linux 1.1 (KDE) – 04.11.2014
Pisi Linux 2.0 Alfa 7 (KDE5) – New Cat – 25.01.2016
Pisi Linux 2.0 Alfa 7 (KDE5) – Minimal sürüm -31.01.2016
Pisi Linux 2.0 Atatürk -29.04.2018
Pisi Linux 2.1 Ata – 23.11.2018
Pisi Linux 2.1.1 – Felis Catus – 28.02.2019
Pisi Linux 2.1.2 – Mehmetçik – 14.12.2019
Pisi GNU/Linux 2.2 – KDE – Crrocus Ancyrensis(Ankara Çiğdemi) – 2 Haziran 2022
Pisi Linux 2.3 – Minimal – 2022
Pisi GNU/Linux’un en son çıkan kararlı sürümü 1 Kasım 2024 yılında yayınlananan
Pisi Linux 2.4 Karagül sürümüdür. Pisi GNU Linux yeni teknolojilere uyum içerinde geliştirilerek güncellenmesi sürmekte.
Buraya kadar okuysanız Linux’u kısaca tanımış ve Pisi GNU Linux kurulumun kullanım konusunda çekinmeden ilk adımları atmış oldunuz. Haydi kolay gelsin.
Kaynakça:
- GNU https://www.gnu.org/home.en.html
- Pisi GNU Linux
https://www.pisilinux.org – https://pisilinux.org/forum/ - Pisi GNU Linux resmi X sayfası
https://x.com/pisi_linux
